So Sánh Xuất Khẩu Trực Tiếp Và Xuất Khẩu Gián Tiếp: Ưu điểm và Hạn chế

Xuất khẩu là hoạt động kinh doanh không thể thiếu trong mối quan hệ thương mại quốc tế. Tuy nhiên, trong quá trình xuất khẩu, các doanh nghiệp thường phải đối diện với nhiều lựa chọn khác nhau, trong đó, phân biệt rõ ràng giữa xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu gián tiếp là điều cần thiết. Cả hai hình thức này đều có những ưu và nhược điểm riêng, do đó, lựa chọn phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp đạt được hiệu quả kinh doanh tốt nhất trên thị trường quốc tế. 

Trong bài viết này, Easy Export sẽ so sánh và phân tích cụ thể về xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu gián tiếp, từ đó, giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động, ưu điểm và nhược điểm của từng hình thức này.

Xuất khẩu trực tiếp 

Xuất khẩu trực tiếp là gì?

Xuất khẩu trực tiếp là hoạt động của một công ty hoặc doanh nghiệp bán hàng hoặc sản phẩm trực tiếp cho khách hàng ở nước ngoài mà không thông qua bất kỳ đại lý hay trung gian nào.

Trong hình thức xuất khẩu trực tiếp, hai bên mua bán hàng sẽ trực tiếp ký kết hợp đồng ngoại thương. Hợp đồng ký kết giữa hai bên phải phù hợp với luật lệ của quốc gia cũng như thông lệ mua bán quốc tế. 

Người xuất khẩu tự đứng tên, đàm phán, bán hàng… nên gọi là trực tiếp.

Không phải doanh nghiệp nào cũng có khả năng trực tiếp xuất khẩu ra thị trường nước ngoài. Việc xuất khẩu trực tiếp có thể thực hiện được hay không phụ thuộc vào quy mô doanh nghiệp lớn hay nhỏ, số lượng đơn hàng và khả năng quảng bá sản phẩm của công ty, thâm niên trong xuất nhập khẩu của doanh nghiệp, điều kiện kinh doanh tại các thị trường đã chọn và bản chất của sản phẩm.

Xuất khẩu trực tiếp liên quan đến việc tổ chức bán hàng hóa trực tiếp cho khách hàng trên thị trường quốc tế. Các tổ chức có thể bán cho nhiều khách hàng khác nhau, một số khách hàng trong số họ đóng vai trò trung gian trên thị trường mục tiêu.

Ngay cả khi một bên trung gian tham gia, việc xuất khẩu vẫn là trực tiếp vì bên trung gian là khách hàng có trụ sở tại thị trường mục tiêu. Một số khách hàng quan trọng nhất đối với các tổ chức xuất khẩu trực tiếp bao gồm: nhà nhập khẩu, nhà bán buôn, nhà phân phối, nhà bán lẻ, bộ phận mua sắm của chính phủ và chính người tiêu dùng.

Ví dụ về xuất khẩu trực tiếp: Công ty Vinafood 1 ký hợp đồng xuất khẩu 120.000 tấn gạo loại 5% tấm với khách hàng Malaysia. Đây là xuất khẩu trực tiếp từ Việt Nam cho thương nhân Malaysia. Vinafood 1 sẽ tự đảm nhận các hoạt động quản lý đơn hàng, đóng gói sản phẩm, vận chuyển, và thủ tục hải quan cần thiết để xuất khẩu trực tiếp sang Malaysia. Khách hàng ở Malaysia sẽ trực tiếp liên hệ với Công ty Vinafood 1 ở Việt Nam để đặt hàng và thanh toán trực tiếp cho công ty.

Để thực hiện một hợp đồng xuất khẩu, một trong những phương thức thức khá phổ biến là thanh toán qua tín dụng chứng từ L/C. Một số bước cần thiết như: xin giấy phép xuất khẩu (nếu thuộc diện đó), chuẩn bị hàng hóa làm thủ tục hải quan, giao hàng lên tàu, tìm hiểu và mua bảo hiểm (nếu xuất theo điều kiện CIF, CIP), và cuối cùng là làm thủ tục nhận thanh toán.

Ưu, nhược điểm của xuất khẩu trực tiếp

Các doanh nghiệp đều mong muốn xuất khẩu trực tiếp để chủ động hơn trong việc kinh doanh quốc tế. Vậy xuất khẩu trực tiếp có ưu điểm gì vượt trội?

Ưu điểm:

• Doanh nghiệp sẽ trực tiếp làm việc với đối tác nước ngoài, do vậy, có thể nắm bắt được diễn biến tình hình thị trường và nhu cầu thị trường, từ đó, có phương án thích hợp với từng thị trường cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh.
• Chủ động trong việc vận chuyển hàng, làm thủ tục hải quan,… do đó, khai thác được nguồn lực logistics trong nước.
• Mức độ kiểm soát cao hơn đối với tất cả các giai đoạn của quá trình giao dịch.
• Loại bỏ các bên trung gian và sở hữu tỷ suất lợi nhuận cao hơn.
• Sở hữu các mối quan hệ khách hàng của mình.
• Linh hoạt hơn để chuyển hướng hoặc rút lui khỏi các hoạt động tiếp thị.
• Trải nghiệm thực tế cung cấp nhiều thông tin chi tiết về thị trường để tăng khả năng cạnh tranh.
• Làm việc trực tiếp với người mua giúp xây dựng lòng trung thành với thương hiệu.

Nhược điểm:

• Xuất khẩu luôn tồn tại rủi ro, đặc biệt khi tiến hành xuất khẩu trực tiếp diễn ra giữa các quốc gia có khoảng cách địa lý xa cách, dẫn đến những rủi ro khó có thể lường trước. Thường những rủi ro này xảy ra do công ty chưa thực sự am hiểu về sản phẩm, đối tác, thị trường.
• Chi phí tốn kém nên chỉ thực hiện khi có đủ số lượng hàng lớn.
• Gây khó khăn cho người bán có kinh nghiệm và nguồn lực hạn chế.
• Yêu cầu đầu tư tài chính cao hơn để thực hiện tất cả các hoạt động xuất khẩu.
• Yêu cầu các nhóm có kiến ​​thức chuyên môn chuyên biệt, điều này có nghĩa là doanh nghiệp phải tuyển dụng các vị trí mới.
• Nhiều trách nhiệm hơn với nhiều mức độ rủi ro cao hơn.
• Phải tự tìm người mua và nuôi dưỡng cơ sở khách hàng của riêng mình.

Lưu ý khi xuất khẩu trực tiếp

Đã bước ra thị trường nước ngoài rộng lớn, chắc chắn doanh nghiệp sẽ phải đương đầu với nhiều thử thách. Vì vậy, doanh nghiệp cần phải tính toán thật kỹ lưỡng. Nếu xuất khẩu trực tiếp, chỉ nên được sử dụng khi:

• Doanh nghiệp cần có kiến thức về thủ tục xuất nhập khẩu, am hiểu về hoạt động kinh doanh quốc tế.
• Doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư để nghiên cứu và tiếp thị, tìm hiểu kỹ lưỡng về sản phẩm, đối tác và thị trường.
• Doanh nghiệp có đội ngũ nhân viên có kinh nghiệm trong quan hệ thương mại quốc tế, am hiểu về các nghiệp vụ và quy trình xuất nhập khẩu, thông thạo về ngôn ngữ, tập quán, luật pháp nội địa cũng như quốc tế.

Quy trình xuất khẩu trực tiếp

Để xuất khẩu trực tiếp, doanh nghiệp thực hiện theo quy trình cơ bản như dưới đây. Tất nhiên để xuất khẩu lô hàng trong từng bước cần thực hiện nhiều nghiệp vụ khác.

• Bước 1: Xin giấy phép xuất khẩu (nếu có)
• Bước 2: Ký kết hợp đồng, chuẩn bị hàng xuất khẩu
• Bước 3: Mua bảo hiểm cho hàng hóa, đảm bảo an toàn cho hoạt động xuất khẩu
• Bước 4: Thuê phương tiện vận tải (hoặc tự book với hãng tàu/ hãng hàng không)
• Bước 5: Làm thủ tục hải quan xuất khẩu
• Bước 6: Giao hàng lên phương tiện vận chuyển
• Bước 7: Làm thủ tục thanh toán

Đây là những bước khái quát nhất, để hoàn tất xuất khẩu lô hàng doanh nghiệp có thể thuê dịch vụ của các đơn vị forwarder/ logistics như: dịch vụ vận chuyển, dịch vụ làm thủ tục hải quan, xin giấy phép hàng hóa, xin chứng nhận xuất xứ hàng hóa CO,…

Xuất Khẩu Gián Tiếp

Xuất khẩu gián tiếp là gì?

Xuất khẩu gián tiếp, hay còn gọi là xuất khẩu ủy thác, là hoạt động của một công ty hoặc doanh nghiệp (bên uỷ thác) bán hàng hoặc sản phẩm cho các bên trung gian (bên nhận ủy thác) như đại lý, nhà phân phối hoặc một công ty con ở nước ngoài, và những bên trung gian này sẽ tiếp tục bán cho khách hàng cuối cùng ở nước ngoài.

Để thực hiện hình thức này, bên nhận ủy thác cần ký kết hợp đồng xuất khẩu ủy thác với đơn vị trong nước. Bên nhận ủy thác sẽ ký kết hợp đồng xuất khẩu, giao hàng và thanh toán đối với đơn vị nước ngoài và cuối cùng là nhận phí ủy thác xuất khẩu từ chủ hàng đã ủy thác xuất khẩu.

Vậy ai thường cần tới dịch vụ xuất khẩu ủy thác?

Thông thường, các doanh nghiệp chưa có đủ thông tin cần thiết về thị trường nước ngoài, hay có quy mô kinh doanh còn nhỏ, nguồn lực hạn chế hoặc chịu nhiều rào cản từ phía nhà nước sẽ áp dụng hình thức xuất khẩu này. 

Ở đây, các bên thứ ba/ công ty ủy thác thường là Công ty Thương mại Xuất khẩu (ETC – Các công ty sẽ mua sản phẩm của bạn thay mặt cho khách hàng) và Công ty Quản lý Xuất khẩu (EMC – chỉ quản lý các giao dịch cho doanh nghiệp).

Ví dụ về xuất khẩu gián tiếp: Khi một công ty sản xuất máy móc tại Việt Nam xuất khẩu các bộ phận máy móc tới một công ty khác tại Nhật Bản, và công ty Nhật Bản này sẽ sử dụng các bộ phận đó để lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh trước khi bán ra thị trường. Trong trường hợp này, công ty Việt Nam không xuất khẩu sản phẩm hoàn chỉnh mà chỉ xuất khẩu các bộ phận, và việc xuất khẩu này được xem là xuất khẩu gián tiếp.

Ưu, nhược điểm của xuất khẩu gián tiếp

Với những doanh nghiệp không thể trực tiếp tiến hành xuất khẩu hàng hóa thì việc xuất khẩu gián tiếp là vô cùng cần thiết. Xuất khẩu gián tiếp có ý nghĩa rất lớn đối với tình hình xuất khẩu ở Việt Nam hiện nay. Hình thức xuất khẩu này có ưu điểm nổi trội như sau:

Ưu điểm:

• Các nghiệp vụ xuất khẩu hàng hóa được xử lý bởi bên thứ ba, từ khâu vận chuyển hàng hóa quốc tế đến việc làm thủ tục xuất khẩu, làm thủ tục thanh toán quốc tế, vì vậy, doanh nghiệp xuất khẩu trực tiếp không phải lo lắng về điều đó.
• Không yêu cầu kinh nghiệm hoặc kiến ​​thức xuất khẩu và không yêu cầu doanh nghiệp của bạn phải tuyển thêm nhân sự.
• ETC và ECM có thể khai thác các mối quan hệ đối tác hiện có, giúp bạn mở rộng toàn cầu nhanh hơn và tăng doanh số bán hàng của mình.
• Ít giới hạn hơn về nơi bạn có thể bán.
• Bạn không cần phải đầu tư thời gian và ngân sách để tìm người mua.

Chắc chắn ngoài ưu điểm, xuất khẩu gián tiếp có một số nhược điểm sau, chính những nhược điểm này đòi hỏi doanh nghiệp cần khắc phục những thiếu sót và có thể chuyển sang hình thức xuất khẩu trực tiếp để chủ động hơn khi xuất khẩu hàng hóa/ sản phẩm ra nước ngoài.

Nhược điểm: 

• Tỷ suất lợi nhuận thấp hơn so với xuất khẩu trực tiếp, vì lợi nhuận sẽ được chia cho bên nhận ủy thác/ bên thứ ba.
• Bị động, bị phụ thuộc quá nhiều vào cam kết với đối tác. Trong trường hợp bên trung gian làm việc kém năng lực hơn, điều đó có thể cản trở hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp.
• Có ít quyền kiểm soát hơn đối với giá cả sản phẩm và cách thương hiệu của sản phẩm mà doanh nghiệp của bạn được đại diện trên toàn thế giới.
• Không sở hữu mối quan hệ với khách hàng và không thể cung cấp các dịch vụ giá trị gia tăng.
• Không thể thực hành tìm hiểu về thị trường; không thể phát triển giao tiếp cũng như hiểu biết về xu hướng thị trường và người tiêu dùng.

Quy trình xuất khẩu gián tiếp

Do việc xuất khẩu gián tiếp chủ yếu doanh nghiệp sẽ làm việc với đơn vị dịch vụ, vì vậy, quy trình xuất khẩu gián tiếp được khái quát như sau:

• Bước 1: Làm việc và ký kết hợp đồng xuất khẩu ủy thác bởi các đơn vị trong nước.
• Bước 2: Ký kết hợp đồng xuất khẩu, tiến hành giao hàng, hoàn thành thanh toán tiền hàng với các đơn vị nước ngoài.
• Bước 3: Nhận phí ủy thác từ các đơn vị trong nước sau khi đã hoàn thành các bước trên.

Trường hợp nào nên sử dụng xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu gián tiếp?

Xuất khẩu trực tiếp phù hợp cho các công ty lớn có đủ nguồn lực để đầu tư vào đội ngũ chuyên môn nhằm thâm nhập thị trường nước ngoài. Nếu doanh nghiệp của bạn đang xem xét xuất khẩu trực tiếp, nên kiểm tra xem các quốc gia mà bạn định xuất khẩu có hướng dẫn tương tự về sản phẩm, dịch vụ và cách bán hay không.

Ngoài ra, doanh nghiệp nên đánh giá khả năng sinh lời dựa trên khoảng cách thực tế giữa hàng tồn kho và các địa điểm sẽ bán hàng. Nếu các chi phí quá đắt để vận chuyển sản phẩm đến một điểm đến cụ thể, tốt hơn hết là không nên bán hàng ở quốc gia đó hoặc tham khảo hình thức xuất khẩu gián tiếp để cắt giảm chi phí.

Xuất khẩu gián tiếp phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ mới tham gia xuất khẩu và thương mại quốc tế hoặc không có đủ nguồn lực để xây dựng đội ngũ xuất khẩu chuyên biệt.

Nguồn bài viết: Sưu tầm

EASY EXPORT – CỘNG ĐỒNG XÚC TIẾN XUẤT KHẨU VIỆT NAM  Website: https://vietnamexportpromotion.com/  Website: https://easyexport.vn/  Group Facebook: https://www.facebook.com/groups/easyexport.public  Group Telegram: https://t.me/easyexportvn  Group Zalo: https://zalo.me/g/ogorjq056  Hotline: 0813.171.288  Email: [email protected]  Địa chỉ: TT3B-19 KĐTM Phùng Khoang, Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội