Mỹ tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong năm 2022

Tổng quát bức tranh xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ giai đoạn 2016 – 2022

Tính đến hết tháng 12/2022, tổng kim ngạch xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ vượt mốc 100 tỷ USD, vượt kim ngạch xuất khẩu của cả năm 2021 (96,27 tỷ USD). Cán cân thương mại thặng dư hơn 87,7 tỷ USD. Đây là con số kỷ lục đạt được sau 26 năm bình thường hóa quan hệ với Mỹ. Với con số này thì Mỹ tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và đem về nguồn ngoại tệ lớn nhất cho Việt Nam. 

Trong 10 năm trở lại gần đây, xuất khẩu sang Mỹ chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong tổng kim ngạch xuất khẩu Việt Nam. Giai đoạn 2011-2021, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ tăng gần 5,2 lần. Xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ tăng gần 5,7 lần; nhập khẩu tăng gần 3,4 lần bất chấp đại dịch Covid-19 kéo dài và diễn biến phức tạp khiến chuỗi cung ứng bị đứt gãy.

Năm 2021 vừa tròn 25 năm Việt Nam – Mỹ bình thường hóa quan hệ, thương mại hai chiều từ 451 triệu USD năm 1995 lên 90,8 tỷ USD vào năm 2020, gấp 200 lần và năm 2022 vượt mốc 100 tỷ USD. Hoa Kỳ trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và ngược lại, Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 8 của thị trường khổng lồ này.    

Để đạt được sự tăng trưởng ấn tượng đó, phải kể đến các cơ hội và việc tận dụng tốt cơ hội trên thị trường quốc tế của Việt Nam. Theo đánh giá của ông Nguyễn Thắng Vượng, đại diện Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ, Bộ Công Thương, với sự chuyển hướng chính sách của chính quyền dưới thời Tổng thống Joe Biden lựa chọn ưu tiên, hợp tác với khu vực Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương, Việt Nam với vị trí địa chính trị thuận tiện, rất có thể trở thành đối tác quan trọng nhất.

Cùng với đó, cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung Quốc khiến cho Mỹ áp dụng mức thuế cao hơn với các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Điều này khiến cho Mỹ phải tìm nguồn cung thay thế, và đó chính là Việt Nam. Với việc tập trung cao vào chất lượng và nâng cao năng lực cạnh tranh thì hàng hóa Việt Nam ngày càng được người tiêu dùng quốc tế đón nhận.

Năm 2022, các nước gỡ bỏ “hàng rào” Covid-19 nhưng nền kinh tế thế giới lại chưa thể phục hồi theo tiềm năng của nó, bởi những biến động xảy ra xung quanh chiến sự Nga – Ukraine. Đó tưởng chừng là thách thức rất lớn cho nền kinh tế Việt Nam phục hồi sau đại dịch nói chung và cho hoạt động xuất nhập khẩu nói riêng. Nhưng biến động xảy ra lại là cơ hội “vàng” cho rất nhiều mặt hàng xuất khẩu Việt Nam.

Đặc biệt, Việt Nam đã nắm được cơ hội thay thế Nga trong việc cung cấp các loại thịt trắng cho nước giàu có Mỹ, EU… Không những tăng về số lượng hàng mà giá cả xuất khẩu cũng tăng mạnh, mang về nguồn thu lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ theo từng tháng năm 2022

3 quý đầu năm 2022 chứng kiến xuất khẩu sang Mỹ tăng mạnh trong bối cảnh sản xuất, thương mại tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn do dịch Covid-19, chi phí vận chuyển tăng cao,… đã cho thấy vị trí quan trọng của “mắt xích” Việt Nam trong chuỗi cung ứng nhiều loại hàng hóa cho Mỹ.

Trôi về các tháng cuối năm thì hoạt động xuất khẩu giảm dần. Do Mỹ vừa trải qua thời gian tiêu dùng mạnh nhất trong năm – lễ Giáng Sinh và lượng hàng nhập khẩu gần đủ từ những tháng trước đó. 

Xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ theo mặt hàng 

Về cơ cấu mặt hàng xuất khẩu, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác đứng đầu danh sách với hơn 1,7 tỷ USD, đóng góp gần 4% cho tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này sang Mỹ. 

Kể từ khi Hiệp định Thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ được ký kết năm 2000, cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã thay đổi đáng kể theo hướng tăng dần nhóm hàng chế biến, chế tạo, từng bước nâng cao giá trị gia tăng.

Từ năm 2018, sau chiến tranh thương mại Mỹ – Trung Quốc leo thang, Mỹ áp dụng thuế chống bán phá giá (183,36%) và thuế chống trợ cấp (từ 22% đến 194,9%) đối với các sản phẩm gỗ từ Trung Quốc. Điều này đã thúc đẩy Mỹ tích cực nhập khẩu các mặt hàng Gỗ và Sản phẩm gỗ từ Việt Nam để thay thế cho nguồn cung Trung Quốc. Sau 4 năm, kinh ngạch xuất Gỗ và Sản phẩm gỗ của Việt Nam sang Mỹ tăng gần gấp 2,5 lần từ 3,6 tỷ USD lên tới 8,8 tỷ USD và với mức tăng trưởng kép chạm ngưỡng 25,04%.

Trong năm 2022, mặc dù lạm phát ở Mỹ kìm hãm đà tăng trưởng, giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ trong 8 tháng đầu năm 2022 vẫn đạt 6,2 tỷ USD giảm 2% so với cùng kỳ.

Với một mức lãi suất cao hơn ở thời điểm hiện tại, thị trường Mỹ đã sụt giảm doanh thu mua nhà kéo theo nhu cầu về các sản phẩm gỗ nội thất trong năm 2022. Thời gian tới, Fed tiếp tục giữ quan điểm nâng lãi suất và giữ ở mức cao để kiềm chế lạm phát thì nhu cầu sử dụng sản phẩm gỗ tại đây có thể tiếp tục giảm, ảnh hưởng tiêu cực các đến các công ty xuất khẩu từ Việt Nam.

So sánh xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ với một số nước khác 

Năm qua, sự “bùng nổ” thị trường Mỹ được xem là cứu cánh của ngành cá tra khi hàng loạt thị trường truyền thống khác, đặc biệt là Trung Quốc và Hong Kong, ghi nhận sự sụt giảm mạnh vì COVID-19 và EU có phần ảm đạm. 

So với các thị trường xuất khẩu thì Mỹ đang là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Và cũng là thị trường đạt kim ngạch xuất khẩu khẩu trên 100 tỷ USD đầu tiên của Việt Nam. Tổng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đang bỏ xa các nước khác, gần gấp đôi so với đối tác xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam – Trung Quốc. 

Tại khu vực châu Mỹ, Mỹ là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Các hoạt động thương mại với Hoa Kỳ chiếm tới hơn 80% giá trị xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và toàn bộ châu Mỹ.

Mặc dù, xuất nhập khẩu Việt Nam đón nhận nhiều tin vui trong xuất khẩu sang Mỹ năm 2022. Nhưng không vì thế mà các doanh nghiệp xuất khẩu có thể chủ quan trong bối cảnh thế giới nhiều biến động khó lường. Khi lạm phát càng ngấm sâu vào nền kinh tế Mỹ thì các biện pháp phòng vệ thương mại sẽ càng gia tăng nhằm bảo vệ hàng hóa trong nước. 

Năm 2022, Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất nhưng cũng là quốc gia áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại nhất đối với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam với 43 vụ. Các sản phẩm của Việt Nam bị Mỹ áp thuế chống bán phá giá nhiều nhất là cá tra, tôm, mật ong.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia nhận thấy rằng, năm 2022 Mỹ đã nhập lượng hàng lớn cho thị trường tiêu thụ, có thể khiến cho cung cầu trên thị trường gần đạt cân bằng. Cho nên năm 2023, có thể xuất nhập khẩu sang Mỹ và một số thị trường lớn lớn khác sẽ không bùng nổ như năm 2022. 

Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải liên tục cập nhật thị trường, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ năng lực doanh nghiệp… để tránh rủi ro và tăng tính hiệu quả cho hoạt động kinh doanh quốc tế của mình. 

EASY EXPORT – CỘNG ĐỒNG XÚC TIẾN XUẤT KHẨU VIỆT NAM  Website: https://vietnamexportpromotion.com/  Website: https://easyexport.vn/  Group Facebook: https://www.facebook.com/groups/easyexport.public  Group Telegram: https://t.me/easyexportvn  Group Zalo: https://zalo.me/g/ogorjq056  Hotline: 0813.171.288  Email: [email protected]  Địa chỉ: TT3B-19 KĐTM Phùng Khoang, Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội