NĂM 2022: NGÀNH THỦY SẢN VIỆT NAM BỨT PHÁ MẠNH MẼ VỚI CON SỐ ẤN TƯỢNG

Năm 2022, chứng kiến sự biến động mạnh mẽ trên thị trường thế giới, từ dịch bệnh Covid-19 khiến Trung Quốc hạn chế giao thương với bên ngoài đến cuộc xung đột Nga – Ukraine, sự trừng phạt lẫn nhau giữa các nước và lạm phát bao trùm… đã khiến cho nhu cầu hàng hóa thay đổi nhanh chóng. Tuy nhiên, với nhu cầu tăng cao, giá xuất khẩu tăng, nguồn cung ổn định và ngày càng đảm bảo chất lượng đã mang về những con số ấn tượng cho ngành thủy sản Việt Nam năm 2022. 

Bức tranh xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong 10 năm qua (2013 – 2022)

Nhìn lại lịch sử 10 năm (2013 – 2022), ngành thủy sản Việt Nam có xu hướng tăng trưởng liên tục qua các năm. Nhưng lại thiếu sự bứt phá và chưa thể vượt lên con số 10 tỷ USD. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản trung bình đạt 7,9 tỷ USD trong giai đoạn 2013 – 2021. 

Năm 2015, ngành thủy sản Việt Nam ghi nhận sự sụt giảm khoảng 16% so với năm trước khiến cho đà tăng trưởng bị chững lại một nhịp. Điều này là do sự biến động về tỷ giá hối đoái và các chính sách tăng cường quản lý, giám sát của Mỹ và EU do chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm của thủy sản Việt Nam chưa đạt. Và năm 2020, ngành thủy sản Việt Nam có sư sụt giảm nhẹ bởi tác động của dịch bệnh Covid-19 khiến cho chuỗi cung ứng bị đứt gãy.

Năm 2022, chứng kiến sự bứt phá mạnh mẽ của ngành thủy sản Việt Nam mặc dù phải đối mặt với nhiều biến động khó lường từ thị trường quốc tế. Tính đến hết tháng 10 năm 2022, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 9,60 tỷ USD vượt qua kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả năm 2021. Hết tháng 11 năm 2022, kim ngạch xuất khẩu thủy sản lần đầu tiên vượt mốc 10 tỷ USD. Đây là tinh thần vượt khó đáng tuyên dương cho các ngành xuất khẩu khác của Việt Nam noi theo. 

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong năm 2022

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, tính đến ngày 15-12-2022, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt hơn 10 tỷ USD, tăng gần 24% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức kỷ lục của ngành thủy sản Việt Nam sau 20 năm gia nhập thị trường thủy sản toàn cầu. 

Có thể thấy rằng, 3 tháng cuối năm 2022, kim ngạch xuất khẩu thủy sản giảm sâu nhưng nhờ sự tăng trưởng khá cao của 9 tháng đầu năm nên ngành thủy sản vẫn cán đích kỷ lục 10 tỷ USD. Lạm phát đang bao trùm nên các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, đặc biệt là thị trường Mỹ khiến cho sức tiêu thụ giảm mạnh. 

Mở đầu năm 2022, xuất khẩu thủy sản đạt 872 triệu USD, tăng 44% so với tháng 1/2021 – mức kỷ lục trong tháng đầu tiên của năm. Và mang đến dấu hiệu lạc quan cho một năm xuất khẩu bội thu của ngành thủy sản Việt Nam. 

Quý I, II đầu năm 2022, do chiếm được vị trí thay thế từ Nga cho phân khúc cá thịt trắng thiếu hụt sang các nước Mỹ, EU mà số lượng đơn hàng và giá xuất khẩu thủy sản Việt Nam đều tăng mạnh. Cùng với đó, các doanh nghiệp chế biến trong nước đã khai thác thị trường và tận dụng cơ hội khá tốt để đẩy mạnh các đơn hàng. Giá cả thực phẩm trên thế giới leo thang kỷ lục lại là cơ hội cho xuất khẩu cá tra Việt Nam. 

Riêng trong tháng 12, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ đã giảm tới 40%. Nhưng nhìn chung, Mỹ vẫn là thị trường đem lại ngoại tệ lớn nhất cho thủy sản Việt Nam khi cán mốc 2,1 tỷ USD.  

Năm 2022 cũng là năm có nhiều sự thay đổi về top các thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam. Lần đầu tiên, Trung Quốc vượt Nhật Bản để trở thành thị trường xuất khẩu thủy sản lớn thứ 2 của Việt Nam, chỉ sau Mỹ khi chạm mốc 1,8 tỷ USD, tăng 57% so với năm 2021. 

Bên cạnh đó, xuất khẩu thủy sản sang các nước thuộc Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương đạt gần 2,2 tỷ USD, tăng 41%. Xuất khẩu thủy sản sang các nước khối EU đạt gần 1 tỷ USD, tăng 41% so với năm 2021. Các nước trong khối ASEAN cũng trở thành điểm đến tiềm năng cho ngành thủy sản Việt Nam. Năm 2022 xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang ASEAN đạt 790 triệu USD. Nhờ có sự linh hoạt, khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do mà các ngành thủy sản Việt Nam đang chiếm được lợi thế lớn so với đối thủ. 

Để đạt được kết quả trên phải kể đến đóng góp lớn nhất của tôm và cá tra. Tôm đạt trên 4,3 tỷ USD, tăng 23% so với năm 2021; cá tra đạt hơn 2,4 tỷ USD, tăng 82% so với năm ngoái. Giá xuất khẩu cá tra trung bình sang các nước đều tăng mạnh trong 9 tháng đầu năm 2022. Ngoài ra, cá ngừ lần đầu tiên gia nhập “câu lạc bộ tỷ đô’” của ngành thủy sản Việt Nam khi cán mốc 1 tỷ USD. Các sản phẩm từ các loài cá biển khác cũng mang về hơn 1,35 tỷ USD. 

Tổng cục Thủy sản cho biết, tiếp tục giữ vững kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2023 đạt khoảng 10 tỷ USD, phấn đấu đạt sản lượng khai thác khoảng 8,74 triệu tấn. 

Các dự báo kinh tế cho thấy, năm 2023 lạm phát sẽ ngấm sâu vào các nền kinh tế lớn trên thế giới như: Mỹ, các nước EU… khiến cho sức tiêu thụ giảm mạnh. Cùng với đó, là những khó khăn về giá xăng giảm bất ổn, chi phí vận chuyển tăng cao hay sự trừng phạt thương mại giữa các nước trong có hồi kết… cũng sẽ ảnh hưởng mạnh đến xuất khẩu thủy sản Việt Nam. 

Một vấn đề “nóng hổi” trong 5 năm gần đây khi ngành thủy sản Việt Nam bị cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu (EC). Đến nay vẫn chưa thể gỡ thẻ vàng do trong nhật ký đánh bắt của ngư dân ghi chép không chuẩn, nhiều tỉnh ven biển xử lý vi phạm về chống IUU chưa quyết liệt. Nếu tình trạng này kéo dài, có thể dẫn đến cảnh báo “thẻ đỏ” thì sẽ ảnh hưởng đến toàn ngành thủy sản Việt Nam. Công suất khai thác và chế biến thủy sản có thể giảm ít nhất 30% so với hiện tại. 

Tuy nhiên, ngành thủy sản Việt Nam vẫn đón nhận những tín hiệu tích cực từ các nước ít bị ảnh hưởng của lạm phát hơn như: các nước trong khối ASEAN, hiệp định CPTPP, các nước Trung Đông… Đặc biệt, việc Trung Quốc mở cửa trở lại, loại bỏ các xét nghiệm với hàng hóa nhập khẩu sẽ là lợi thế lớn cho thủy sản Việt Nam vào thị trường đông dân nhất thế giới. 

Các doanh nghiệp khai thác và chế biến thủy sản Việt Nam cần chủ động đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tận dụng tối đa lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do để đón đầu các cơ hội trên thị trường, tiếp tục đạt được mục tiêu của ngành.

#nganhthuysan #xuatkhauthuysan #thuysanvietnam #nam2022 #export

EASY EXPORT – CỘNG ĐỒNG XÚC TIẾN XUẤT KHẨU VIỆT NAM  Website: https://vietnamexportpromotion.com/  Website: https://easyexport.vn/  Group Facebook: https://www.facebook.com/groups/easyexport.public  Group Telegram: https://t.me/easyexportvn  Group Zalo: https://zalo.me/g/ogorjq056  Hotline: 0813.171.288  Email: [email protected]  Địa chỉ: TT3B-19 KĐTM Phùng Khoang, Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội